Ajanimo
Ukrayna’daki savaştan kaçan hayvanlar için sınırlarda bakımevleri oluşturan uluslararası hayvan örgütleri, bombalanan şehirlerde hayvanlara yemek götürmeye de çabalıyor.
Rusya‘nın Ukrayna’ya saldırmasının ardından haftalar geçti. Ülkelerinden kaçan Ukrayna vatandaşlarının sayısı 3 milyona ulaştı. Ülkelerinden ayrılmak zorunda kalan vatandaşlar ve hayvan hakları örgütleri, savaş bölgesindeki hayvanların da kurtarılması için çabalıyor.
Yeşil Gazete’de yer alan habere göre; sınır ülkeleri de dahil olmak üzere Ukrayna’dan gelenleri ağırlayan pek çok ülke, sığınmacıların evcil hayvanlarından ayrılmamaları için var olan düzenlemelerini gevşetirken, özellikle Polonya ve Macaristan gibi en çok sığınmacı gelen ülkelerin sınırlarında hayvanlar için de bakım sağlanmaya çalışılıyor.
Bombaların ve ateşlerin etkilerinin hayvanlar için de insanlar için olduğu kadar yıkıcı ve tehlikeli olduğunu belirten hayvan hakları kuruluşları, bundan yalnızca evcil hayvanların değil, yaban hayvanları ve ekosistemin de zarar gördüğünün altını çiziyor.
Uluslararası Hayvan Refahı Fonu (IFAW), Rusya’nın Ukrayna sınırındaki Donetsk‘i işgal ettiği 24 Şubat’ta oradaki bir barınakta yaşananları şöyle aktarıyor:
“Çalışanları, gönüllüleri ve bakımları altındaki 1100 köpek çok vahim durumdaydı. Donetsk ve Gorlovka‘daki yerel hayvan barınağı ortaklarına acil bakım sağlanması gerekiyordu. Ateş yakmak, barınağa gereksiz yere dikkat çekebileceğinden, personel köpekler için yemek pişiremiyor bu yüzden kuru köpek maması almaları gerekiyordu.”
SAVAŞ, MAMA VE VETERİNER MALZEME TEDARİĞİNİ ZORLAŞTIRDI
İlerleyen günlerinde saldırılar Ukrayna’nın çeşitli kentlerine yayılarak şiddetlendi. Şehirlerde yer alan hayvan barınakları da insan yerleşimlerinin gördüğü gibi zarar gördü ve orada kalmak zorunda olan hayvanlar hayatlarını kaybetti, personeller gitti, gitmeyenler tehlike altında kaldı.
Donetsk’teki IFAW barınaklarından birinin personeli şunları söyledi: “Köpeklerimiz çok korkuyor. Birçoğu kulübelerini terk etmiyor, dışarı hiç çıkamıyorlar. Dinlenmeden çalışıyoruz, çok yorgunuz, barış istiyoruz.”
World Central Kitchen‘ın aktardığına göre, 3 Mart’ta Shatabdi adlı bir ceketinin içine soktuğu kedisi Crimsee ile yiyecek ve su olmadan 60 kilometre yürüdü ve Polonya‘ya geçmeden önce 12 saat kuyrukta bekledi.
Kiev’in dışındaki Bucha‘da 5 Mart günü, üç gün boyunca aç kalmış köpeklerin bulunduğu bir barınağa yemek götüren üç kişi, dönüş yolunda vurularak öldürüldü. Öldürülen 28 yaşındaki Anastasiia Yalanskaya Instagram’da paylaştığı son hikayesinde, bir aracın arkasında otururken, köpek maması poşetlerinin yanında kameraya gülümsüyor.
Uluslararası hayvan hakları kuruluşları, Ukrayna’nın bombardıman altındaki Harkov, Lviv, Odesa, Donetsk gibi şehirlerinde hayvanları beslemeye çalışıyor.
Birleşmiş Milletler Humane Society International’ın Almanya’daki ülke direktörü Sylvie Kremerskothen Gleason, Berlin‘de, Ukrayna’dan gelenlere evcil hayvan malzemeleri dağıtmak için Berliner Tiertafel grubuyla birlikte çalıştıklarını paylaşıyor ve ilaç veya diğer gerekli malzemeler olmadan ayrılmak zorunda kalan bazı evcil hayvan sahiplerinin zor durumda kaldıklarını aktarıyor: Epilepsi hastası bir husky olan Liza, ailesiyle Kiev’den kaçışı sırasında birkaç nöbet geçirdi, Berlin’deki yardım istasyonunda tedavi edilerek kurtarıldı.
PETA, 15 Mart’ta Harkov‘dan kurtarılan 30 kedi ve köpeği 1100 kilometrelik bir yolculukla Berlin’e taşıdı:
SAVAŞTA MAHSUR KALAN YABAN HAYVANLARI
Savaşta yaralanan ya da yaşadıkları yeri terk etmek zorunda kalan Ukraynalılardan geriye aslanlar dahil olmak üzere onlarca hayvan kalmıştı.
Ukrayna’daki hayvanat bahçesinden kurtarılan aslan ve kaplanlar, tehlikeli bir yolculukla tahliye edilerek 4 Mart’ta Polonya’daki Poznan Hayvanat Bahçesi‘ne alındı.
Kiev’deki bir sığınaktan tahliye edilen vahşi hayvanlar için güvenli bir yer sağlamak amacıyla ekip ve sığınak personeli, hayvanlarla birlikte tehlikeli bir yolculuk yaptı. Altı aslan ve altı kaplanın yanında iki vahşi kedi ve bir yaban köpeğiyle birlikte yola çıkan konvoy, Polonya sınırına yola çıktığında ateş altında kaldı ve geri çekilmek zorunda kaldı. Ertesi sabah yeniden yola çıkmayı denediklerinde Rus tankları tarafından durdurularak kuşatıldılar.
Rus kuvvetlerinin bombaladığı Zhytomyr bölgesinden kaçınan konvoy bombalardan ve Rus birliklerinden uzak durmaya çalışarak yavaş ve bilinçli bir şekilde Polonya sınırına yaklaşık 1000 kilometre (600 mil) yol alarak ulaştı.
‘HAYVANLARIN TRAJEDİSİNİ HAYAL BİLE EDEMEZSİNİZ’
Poznan Hayvanat Bahçesi Müdürü Ewa Zgrabczyńska hayvanların getirilmesini beklerken paylaştığı bir mesajda şu ifadeleri kullandı:
“Şu anda sınırdayım, aslanların ve kaplanların transferini bekliyorum. Hayvanlar hala yaşıyor ama ben ağlıyorum. Yol kaçan arabalar ve insanlarla dolu, onlara yardım etmek için zaman çok önemli. Buradaki savaşın trajedisini, Kiev’de öldürülen hayvanların trajedisini hayal bile edemezsiniz. Ama daha fazla transfer organize etmeye çalışacağız ve onlar için yiyecek getireceğiz.”
Zgrabczynska, hayvanları almak isteyen birkaç batılı kuruluşla dda temas halinde olduğunu söyledi. Ayrıca hayvanat bahçesini işleten Poznan şehrinde tahliye edilen hayvanlar için bir bağış toplama kampanyası başlatıldı.
Aynı şekilde, Kiev‘in dışındaki Chubynke‘deki bir ayı rehabilitasyon merkezi olan Save Wild’s White Rock Bear Shelter‘daki personel ve gönüllüler, şehir yakınlarındaki silahlı çatışmanın şiddetlenmesinden sonra hayvanlara bakmak için orada kaldılar. Merkez birtakım yarıdmlarla bakımları altındaki ayılar için yiyecek ve malzemeler satın alabildi ve ayılar tahliye edilerek Ukrayna’nın Lviv bölgesindeki Four Paws’ Bear Sanctuary‘e taşındı.
‘HAYVANLARI GÜVENLİ ŞEKİLDE TAHLİYE ETMEYE ÇALIŞIYORUZ’
Sınırda ise hayvanlar için çalışan gönüllüler de, kendilerini riske atma pahasına hayvanlara yardım ediyor.
Sınırda çalışan PETA Almanya göünllüsü Jennifer White, “Hayvanları güvenli bir şekilde tahliye etmeye çalışıyoruz” diyor.
Öte yandan pek çok ülkeye girişte normalde hayvanlar için uygulanan çipleme ve aşılama ile ilgili prosedürlerin şu anki kaosta sağlanması imkansız, refakatçi hayvanların getirilmesine ilişkin mevcut düzenlemeleri, mültecilerin bir savaş durumunda takip edemiyorlar ve birçok hayvan kriterleri karşılamıyor.
Macaristan, Polonya, Romanya ve Slovakya‘nın hayvanların girişi için bürokrasiyi daha kolay hale getirdi. Diğer birçok ülke, Ukraynalı mültecilerin hayvan dostlarıyla birlikte seyahat etmelerine izin vermek için aynı şeyi yapıyor.
Sınırından en çok sığınmacı geçen ülke Polonya’da hükümet kedi ve köpeklerin ülkeye mikroçip veya kan testi olmadan girmesini mümkün kıldı.
POLONYA FİNANSE EDİYOR
Polonya sınırından giriş yapan sığınmacılar hayvanları için bir geçiş belgesi doldurmak zorundalar. Polonya’da bir adres sağlayabilenler, refakatçi hayvanlarını doğrudan gidecekleri yere götürebiliyorken, Polonya üzerinden başka bir AB ülkesine geçiş yapanların hayvanları ise üç hafta boyunca sınıra yakın bir barınakta karantinada bırakılıyor. Polonya hükümetinin hayvanların barınma ve bakımını finanse ediyor ve kuduz aşısı yapıyor.
Polonya sınırındaki hayvan barınakları ve sahadaki hayvan örgütleri, sahipsiz hayvanları kurtarmak ve yerel barınaklara dağıtmanın yanı sıra karantinada kalması gereken sahipli hayvanlara da bakıyorlar.
Yine en çok sığınmacıyı ağırlayanlardan Macaristan’da, Ulusal Gıda Zinciri Güvenliği Ofisi’nden (NÉBIH) alınan geçiş belgeleri tamamlandığı sürece, hayvanlar mikroçip, kuduz aşısı kanıtı veya titre testi olmadan ülkeye girebilecek.
Romanya Bükreş‘teki baş veterinerlik kurumu ANSVSA, Ukrayna’dan gelen hayvanların belgeleri olmasalar bile insan koruyucularıyla Romanya’ya girmesine izin veren bir istisna getirdi. Romanya’ya hayvanlarla giriş yapanların, sınırlardaki “sıhhi veteriner noktasını” ziyaret etmeleri gerekiyor, Kişi başına en fazla beş hayvana (köpek ve kedi) izin veriliyor.
Slovakya‘da devlet veterinerlik ofisi de Ukraynalı mültecilere eşlik eden hayvan dostlarının, olağan gereklilikleri karşılamasalar bile girmesine izin veriyor.
Avrupa Komisyonu‘nun, üye devletlerin AB‘ye evcil hayvanlarla gelen Ukrayna vatandaşları için bürokrasiyi gevşetmesi yönündeki tavsiyesini takiben ülkeler, 576/2013 (AB) Yönetmeliği uyarınca bir sonraki duyuruya kadar izin şartını askıya aldı.
Bunun yerine, bu ülkelere evcil hayvanlarla giriş yapanlar, evcil hayvanlarının sağlık durumunu tespit etmek için gerekli işlemleri (karantina, antikor titresi tespiti, kuduz aşısı, mikroçipleme, evcil hayvan pasaportu alınması gibi) yerel veterinerlik makamları ile iletişime geçerek başlatabilecekler.
