Özge Avşaroğlu
Günah keçisi suçsuz olduğu halde başkalarının suçu üzerine yüklenilen kişi ya da topluluğa verilen isim olarak biliniyor. Peki daha önce günah keçisinin hikayesini duymuş muydunuz?
İnsanlar yaptıkları hataları başkası üzerine atmak ve o durumdan çıkmak için çırpınışlarda bulunur.
Günahlarımızı başkasının üzerine atmak, suçlarımızım bedelini çekmesi için kişi veya toplumu suçlamak… Bu durum insanlığın doğmasıyla beraber var olmaya başlamıştır, zamanla da buna ‘günah keçisi’ denmiştir.
Günah keçisi deyiminin çıkış noktası Yahudi inancıdır.
Hikâyeye göre, Eski Ahit’te bahsedilen Kefaret Günü ayinlerinde Yahudiler, simgesel olarak günahlarını bir hayvana yüklüyorlardı.
Scapegoat adı verilen ve dilimize günah keçisi olarak çevrilen ritüel, tarih boyunca birçok farklı kültürde vücut bulmuş. Genellikle bir belayı defetmek ya da günahlardan arınmak için yapılan dini ritüel, günah keçisi tabirini de dilimize sokmuş bulundu.
Kura ile seçilen iki keçiden biri Tanrı’ya diğeri ise Azazel’e sunulurdu.
Keçi sürüsü içinden seçilen iki erkek keçi, biri Tanrı’ya, diğeri de şeytanın diğer bir ismi olduğu söylenilen Azazel’e gönderilirdi. Rivayete göre, keçilerden biri kesiliyor, diğeri ise çöle bırakılıyor ya da bir tepeden aşağı atılıyordu.
Bu inanışın Antik Yunan medeniyetlerinde de karşılık bulduğu söyleniyor. Tek farkı ise günahları yüklenenlerin insan olmasıdır.
Antik Yunan’da yaşanan doğal afetlerden ya da salgın hastalıklardan sonra beladan kurtulmak için günah keçisi belirlendiği ve bir tür ayin yapıldığı rivayet ediliyor.
Apollon için düzenlenen Thargelia adı verilen festivalde, kurayla bir kadın ve bir erkek seçilerek dövülüyor, şehrin dışına kadar sürüklenip taşlanıyordu.
İncil’de de bahsedilen günah keçisi ayini, baş rahibin duasıyla başlar ve her yıl tekrar edilirdi.
İncil’de bahsedildiği şekliyle, baş rahip keçinin başını tutarak halkın günahlarını itiraf ederdi ve devamında günah keçisi öldürülürdü.
Diğer keçi ise gökten düşmüş melek olarak tarif edilen, şeytanın bir ismi olduğu söylenen, Azazel’e gönderilirdi. Azazel adlı kötü ruhu yatıştırmak için gönderilen bu keçi ise bir tepeden aşağı atılır ya da çöle bırakılırdı.
Marx, kapitalist sistemi suçladı, Dawkins dini. Freud bunların hepsinin seksten kaynaklandığını düşündü. Larkin ailelerimizi suçladı, Atkins ise patatesi. Bir zamanlar kaderi ya da Tanrı’yı suçluyorduk, şimdiyse genlerimiz ve yetişme şeklimiz suçlu. Yaptıklarımızın tüm sorumluluğunu üstlenmeye çok da yaklaşmış görünmüyoruz ve her zaman suçlanacak biri, bir günah keçisi bulabiliyoruz. (Günah Keçisi Charlie Champbell )
