Dilşad Karan
Araştırmacılar, nesli tehdit altındaki köpekbalığı türlerinin içerdiği kedi mamalarını tespit edebilmek için DNA barkodu diye bir sistem kullanmaya başladılar. Sistem ile, koruma altındaki köpekbalığı türlerinin kedi mamaları için kullanıldığı ortaya çıktı.
Yeni bir araştırmaya göre, hassas ve nesli tehlike altındaki köpekbalığı türlerinden elde edilen köpekbalığı eti, büyük markalar için kedi maması olarak işleniyor.
Singapur Ulusal Üniversitesi’nden araştırmacılar, Tayland’da 16 farklı marka tarafından üretilen ve Singapur’da satılan 45 kedi maması ürününden 144 numuneyi DNA barkodlama teknolojisini kullanarak analiz etti. Örneklerin %31’inin köpekbalığı eti içerdiğini buldular.
Kedi mamasında bulunan en yaygın köpekbalığı, yaban hayatı ticaretine ilişkin uluslararası sözleşme olan CITES kapsamında korunmayan bir tür olan mavi köpekbalığıydı ( Prionace glauca ), ancak bu araştırma , mavi köpekbalığı türünün tehlikeli boyutta sömürüldüğünü gösteriyor.
Ürünlerin içeriğinde bulunan diğer türler, her ikisi de küresel koruma otoritesi IUCN tarafından “savunmasız” olarak listelenen ipeksi köpekbalıkları ( Carcharhinus falciformis ) ve beyaz uçlu resif köpekbalıklarıydı ( Triaenodon obesus ). İpeksi köpekbalıkları, ticareti bir sürü koşulla düzenleyen CITES Ek II kapsamında da korunmaktadır.
Bununla birlikte, kedi maması ürünlerinin hiçbiri köpekbalığı eti içerdiğine dair doğru bir şekilde etiketlenmedi. Araştırmacılar, bunun yerine “okyanus balığı”, “beyaz balık” ve “beyaz yem” gibi gerçeği ifade etmeyen terimler kullandıklarını söyledi.
Fancy Feast, Whiskas ve Sheba gibi önde gelen markalar, CITES korumalı ipeksi köpekbalıkları da dahil olmak üzere köpekbalığı eti içerdiği tespit edilenler arasındaydı.
‘FARKINDA OLMAMALARI MUHTEMEL’
Yazarlar, “Korumayla veya daha özel olarak köpekbalıklarının korunmasıyla geniş çapta ilgilenen birçok evcil hayvan sahibinin, nesli tükenmekte olan köpekbalıklarını istemeden evcil hayvanlarına beslediklerinin farkında olmaması muhtemeldir” diye yazıyor.
Mongabay’ın haberine göre; yazar Ben Wainwright, konuya yönelik eski çalışmaları bulduğunu söyledi; Örneğin, 2019’da yapılan bir araştırma , Amerika Birleşik Devletleri’nde satılan evcil hayvan gıda ürünlerinin nesli tükenmekte olan kısa yüzgeçli mako köpekbalıkları ( Isurus oxyrinchus ) içerdiğini ve bazı kozmetik ürünlerinde kritik derecede tehlike altındaki deniz taraklı çekiçbaşlarının ( Sphyrna lewini ), mavi köpekbalıklarının ve siyah uçlu köpekbalıklarının ( Carcharhinus limbatus ) parçalarını kullandığını buldu. Yapılan bu yeni çalışma, sorunun ABD’nin de ötesine geçtiğini gösteriyor.
Hong Kong merkezli sivil toplum örgütü OceansAsia’nın kurucusu Gary Stokes, kendisinin ve koruma topluluğundaki diğer kişilerin bu sorunun yıllardır farkında olduğunu, ancak sorunun hak ettiği ilgiyi görmediğini söyledi.
Stokes, Mongbay’a bir telefon görüşmesinde, oluşturulan raporlar hakkında “Bu sadece, ister kozmetik için olsun, ister artrit veya deri için haplar olsun, ister köpekbalıklarının küresel olarak katledilmesine katkıda bulunan herhangi bir köpekbalığı kullanımı olsun, köpekbalıklarının ne ölçüde kullanıldığını gösteriyor.”
‘YAYGIN BİR UYGULAMA OLABİLİR’
Bu sorunun ölçeğini tespit etmek zor olsa da Stokes, köpekbalığı etinin kedi mamasında kullanılmasının yaygın bir uygulama olduğunu düşündüğünü söyledi.
Stokes, “Çoğu yerde köpekbalığı eti ucuz, insanların gerçekten kullanmadığı düşük dereceli et, bu yüzden öğütülüp gübre haline getiriliyor, evcil hayvan yemi olarak yapılıyor,” dedi.
Köpekbalıklarını evcil hayvan mamasına dönüştürmek yaygın bir uygulama olabilir, ancak Stokes, CITES kapsamında korunan köpekbalıklarının ticaretini yapmak için özel izinler gerektiğinden yasa dışı olacağını söyledi.
Küresel köpekbalığı popülasyonları, aşırı avlanma nedeniyle baskı altında. Bir çalışma , köpekbalığı ve vatoz popülasyonlarının son 50 yılda %70’den fazla azaldığını buldu. Başka bir araştırma , köpekbalıklarının birçok mercan resifi habitatından , özellikle de kötü yönetilen ve balıkçılığı düzensiz olan insan yerleşimlerine yakın olanlardan “işlevsel olarak neslinin tükendiğini” buldu.
Araştırmacılar, köpekbalığı eti içerip içermediklerini göstermek için evcil hayvan gıda ürünlerinin uygun şekilde etiketlenmesi gerektiğini savunuyorlar. Bu, yalnızca savunmasız köpekbalıklarının sömürülmesini önlemeye yardımcı olmakla kalmayıp, aynı zamanda “evcil hayvan sahiplerinin evcil hayvanlarını neyle besledikleri üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmalarını sağlayacaktır” sonucuna varıyorlar.
Wainwright, “Tüm deniz ürünleri tedarik zinciri boyunca daha iyi etiketlemeye, daha fazla hesap verebilirliğe ihtiyacımız var” dedi.
