Ahmet Doğru
Sokaktaki kedilere birçok farklı şekilde sesleniriz. Ancak her seslenişin onların ilgisini çekmediğini bildiğimiz gibi “pisi pisi” diye seslenince hemen yanımıza geldiklerini fark etmişizdir. Peki, kediler neden pisi pisi deyince gelir?
Her kedinin farklı karakteri vardır; ancak birçok ortak özelliği de vardır. Bunlardan biri ‘pisi pisi’ deyince dikkat kesilmeleridir.
Adeta ortak dilleri varmış gibi kendilerine “pisi pisi” deyince gelmeleri gerektiği “pistt” deyince kaçmaları gerektiği öğretilmiştir.
Bu ilginç durumun nedeni kapsamlı bir çalışmayla kesinliğe ulaştırılmamışsa da bu konu hakkında mantıklı teoriler bulunmaktadır.
KEDİLER DAHA DOĞAR DOĞMAZ BU SESE İNSANLAR TARAFINDAN ŞARTLANDIRILMIŞTIR
Kedilerin pisi pisi sesine tepki vermelerini açıklayan teorilerden birisi kedilerin daha doğar doğmaz insanlar tarafından şartlandırılma teorisidir.
Bu teoriye göre pisi pisi dememizin ardından her seferinde yemek verildiğini veya okşandığını gören kedi, bundan sonraki her pisi pisi sesinde aynı şeylerin olacağını öğrenir. İşte bu yüzden kediler pisi pisi sesine duyar geliştirerek bu sesi her duyduğunda tepki verir.
Bu durumu Pavlov’un köpek deneyine benzetebiliriz. Pavlov’un köpeği deneyinde Pavlov köpeğine mama vermeden hemen önce bir zil çalar ve öyle mama verirdi. Bu eylemi bir süre tekrarladı. Artık zili çaldığında karnı acıkan köpeğin ağzı sulanıyor, kafeste dört dönüp sevinç hareketleri yapıyordu.
Bu durum gösteriyor ki kediye mama vermeden önce sürekli aynı sözü söylerseniz kedi o sesi her duyduğunda mama verileceğini düşünüp yanınıza gelme eğiliminde olacaktır.
EV KEDİLERİNDE BÖYLE BİR ŞARTLANMA YOKTUR
Ev kedilerinde ise böyle bir durumun olmadığını görürüz. Çünkü ev kedilerine pisi pisi deme gereği duymayız.
Hatta bu sese karşı hiçbir tepki bile vermezken başka seslere tepki verdiklerini görebiliriz. Tepki verdikleri sese örnek olarak isimleri, kapı gıcırtısı veya mama kabının doldurulma sesini verebiliriz.
BU ŞARTLANDIRMA SESLERİ HER KÜLTÜRDE FARKLI OLABİLİYOR
Bir Türk kedisini farklı bir ülkeye götürürsek orada afallayabilir. Çünkü her kültürde kediler aynı sesle çağrılmaz. İşte bazı ülkelerde kedilere sesleniş şekilleri:
- Romanya – Pis Pis Pis
- Litvanya – Kiss Kiss Kiss
- Avustralya – Puss Puss Puss
- Japonya – Neko Chan Oide
- Polonya – Kitsçi Kitsçi Kitsçi
- Çin – Miao Miao Miao
- Hollanda – Poes Poes Poes
- Almanya – Miez Miez Miez
- Ukrayna – Kiits Kiits Kiits
- Rusya – Kis Kis Kis
- Arjantin – Mis Mis Mis
- Amerika – Kiti Kiti Kiti
- Tunus – Beş Beş Beş
- Macaristan – Tsits Tsits Tsits
- Letonya – Minka Minka
- Fransa – Minou Minou Minou
- Sırbistan – Mats Mats Mats
- Azerbaycan – Piş Piş Piş
PİSİ PİSİ SESLENİŞİ KEDİLERİN DUYABİLECEĞİ BİR FREKANSTIR
Ülkelerin sesleniş şekillerinde “s” harfinin ağırlıkta olduğunu görebiliyoruz. “S” harfinin yoğunluğunu sadece ülkelerin seslenişlerinde değil müzik gruplarının şarkılarında ve çizgi filmlerde de sık sık görebiliriz.
Bu durumu açıklayanlardan biri olan Lund Üniversitesi Ses Bilimi Profesörü ve Kedilerin Gizli Dili’nin yazarı Susanne Schötz bu olayı şöyle tanımlıyor:
“Bu kelime kalıbının ardında işitsel bir tepki mekanizması olduğu kesin. Kedilerin 85 kHZ olarak tanımladığımız işitme frekansı biz insanlara göre daha 4 kat daha yüksek ve “s” sesi görece yüksek bir frekans oluşturduğundan kediler buna tepki veriyor.”
Ayrıca kedilerin doğal avlarından olan kemirgenler de yüksek frekansta iletişim kuruyorlar. Bunun doğal bir sonucu olarak da kediler de bu sesleri tespit etmek üzere evrilmiş bir kulak kanal yapısı ve kafa tasına sahiptir.
Kedilerin huni biçimindeki kulakları doğal avlarının ve aynı zamanda insanların çıkardığı tıslama benzeri yüksek perdeli sesleri anlamalarını sağlar. Tam da bu nedenle Schötz’e göre Dünya’nın birçok yerinde kediler “pispispis” ya da bazı kuzey ülkelerinde olduğu gibi “kıskıskıs” şeklinde çağrılıyor.
