Dilşad Karan
Hayvanların yaralandıkları zaman yaralarını sık sık yaladıklarını görürüz. Peki hayvanlar neden yaralarını yalar?
“Yaralarını yalamak” sıklıkla bazı evcil hayvanlarda ve diğer hayvanlarda görülen davranıştır. Köpekler, kediler, fareler ve karıncalar da dahil, yaralandıktan sonra yaralarını yalarlar.
Her türlü hayvan, tükürüklerini çiziklere ve sıyrıklara uygular. Peki ama bu hayvanlar neden yaralarını yalar?
Cevap, yalamanın kendi kendini yatıştırıcı eylemlerinde ve tükürmenin iyileştirici özelliklerinde yatmaktadır.
HIZLI İYİLEŞMESİNE YARDIMCI OLABİLİYOR
California Üniversitesi’nde emekli bir veteriner hekim ve profesör olan Dr. Benjamin Hart’a göre yara yalama, tahriş ve ağrıyı azaltabilen ve hatta yaralanmaların daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabilen, doğal seçilimden kalma içgüdüsel bir tepkidir. Ancak köpeklerde ve diğer evcil hayvanlarda bu içgüdü, çok daha iyi tedavi yöntemleri olduğu için ters tepebilir – yalamaması gerekebilir.
Minnesota Üniversitesi’nde veteriner ve hayvan davranışları uzmanı olan Dr. Kristi Flynn, başparmakları veya ilaçları olmayan hayvanlar için yara yalamanın sahip oldukları en iyi şey olduğunu söyledi. Flynn, yalamanın yaradaki kir veya başıboş cilt parçaları gibi kalıntıları giderebileceğini ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabileceğini de ekledi.
Bu, bir kişinin ayak parmağını çarptıktan sonra ayağını ovmasına veya sıcak bir sobaya yaslandıktan sonra kolunu tutmasına benzer. Flynn, “Hayvanlar acı hissettiğinde, bir bölgeyi yatıştırmaya çalışmak doğal bir eğilimdir” dedi.
YARA YALAMAK KURTLARA KADAR GİDEN BİR İÇGÜDÜ
Benjamin Hart, “Yaraları yalamak, köpeklerde kurt atalarına kadar giden bir içgüdüdür” dedi.
Hart’ın araştırmasına göre; yalamanın ani yatıştırma etkisinin ötesinde, insanlarda da dahil olmak üzere iyileşmeyi hızlandıran, antibakteriyel, doku ve sinir büyümesini teşvik edici tükürük salgıladığı görülmüştür.
Live Science’in haberine göre; faydaların yanı sıra, hem evcil hayvanlar hem de insanlar için modern tıp çağında, yara yalama yarardan çok zarar verebilir, bu nedenle kediler ve köpekler veterinerden eve genellikle plastik bir tasma takarak gelirler. Flynn, “Cerrahi bir yara bölgesini yalamak dikişlere zarar verebilir veya dikişleri çekebilir ve bu çok küçük bir lezyonu büyük bir karmaşaya dönüştürür” dedi. Köpekler, özellikle yaralanmaların iyileşmesini önleyebilecek aşırı yalamaya eğilimlidir.
Flynn, yalamanın yaralanan bölgeye ağız bakterilerini sokarak enfeksiyon riskini de artırabileceğini ekledi. Tükürüğün bazı antibakteriyel özellikleri olsa da, evrensel bir mikrop öldürücü değildir. Örneğin, Hart’ın 1990 araştırması, köpek tükürüğünün stafil enfeksiyonlarına neden olan ve genellikle yaralarda bulunan bir bakteri türü olan Staphylococcus’u öldürmediği sonucuna vardı.
YARAYI YALAMAK ÇOK DA YARARLI DEĞİLSE, NEDEN NESİLLERDİR GELİŞEREK DEVAM EDİYOR?
Hart, “Gelişen şeyler %100 doğru değil. Zamanın %75’inde veya %50’sinde faydalı olmaları gerekiyor ve yine de doğal seçilim tarafından korunacaklar çünkü hiç yoktan iyidir.”
Ancak modern bilim ve tıp genellikle evrimden daha hızlı ilerler. Yara yalama, başka alternatifi olmayan vahşi hayvanlar için iyi bir çözümdür. Ancak evcil kedi ve köpek bakanlar için bir veterinerin tavsiyesini dinlemek daha mantıklı olacaktır.
