Özge Avşaroğlu
NFT nasıl alınır, nasıl yapılır soruları son zamanların en merak edilen konusu oldu Peki, NFT nasıl yapılır? En iyi NFT 5 platformu hangisidir? NFT ne işe yarar? NFT’yi özel yapan şey ne?
HAYATIMIZI HIZLA DEĞİŞTİRECEK, NFT NEDİR?
NFT’yi eşsiz, benzersiz dijital varlık olarak adlandırabiliriz. NFT’ler fotoğraflar, videolar, ses ve diğer dijital dosya türleri gibi öğeleri temsil etmek için kullanılabilir. Satın aldığınız NFT size özeldir.
Satın alınan NFT blok zinciri sayesinde depolanır. Yani aldığınız NFT’nin size ait olduğu dijital dünyada belgeli hale gelir.
NFT platformlarına üye olunarak satış ve alış işlemi gerçekleştirebiliriz. Fakat NFT sitelerine kişisel e-posta hesaplarımızla ulaşamıyoruz. Peki, NFT almak için nasıl bir yol izlemeliyiz?
NFT sitelerine bilindiği üzere kişisel e-posta hesaplarımızla erişim sağlayamıyoruz. Erişim sağlamak için kripto para cüzdanı oluşturmamız gerekiyor. Bazı siteler bunun için direkt cüzdan linki verirken bazı siteler vermeyebiliyor. Genellikle kullanılan cüzdan ise Meta Mask kripto para cüzdanı oluyor.
Kripto para cüzdan hesabı oluşturduktan sonra üye olacağınız NFT sitesine girmeniz gerekiyor. Üye olduktan sonra cüzdan ile site eşleştirmesi yapıp alım satım işlemini kolaylıkla yapabilirisiniz.
Eğer satım yapacaksanız, satacağınız NFT’yi siteye yükledikten sonra satış yöntemini ayarlayabilirsiniz. Bu işlemler her sitede farklılık gösterebilir. Fakat çoğu sitede satış yöntemleri, bir fiyat üzerinden veya açık artırma ile satış yer alıyor. İsterniz satış biçimini ve NFT notunuzla platformda satışa sunabiliyorsunuz.
Çoğu NFT sitesi kripto para birimi olarak Ethereum kullansa da bazı siteler tercih etmeyebiliyor. Ve farklı kripto para birimleri kullanabiliyorlar. Örneğin; Bir NFT platformu olan SuperRare kendine özel para birimi olan ‘Rare Coin’ kullanmaktadır.
NFT platformlarının kullandığı diğer kripto para birimleri de şöyle; poligon, solana, BNB, terra vb.
NFT GÜVENLİ Mİ?
“Satın alırım almasına da peki güvencesi ne?” diyorsanız da gelin kısaca blok zinciri sistemine değinelim.
NFT, Ethereum isimli blok zinciri (blockchain) geliştiricileri tarafından hazırlanıyor. Blok zinciri, NFTlerin kaydını yapmaktadır. “Kim, hangi NFT satın aldı? Kim tarafından yapılan NFT satıldı?” gibi soruların cevaplarının toplandığı dijital bir defter olarak görebiliriz.
“Almış olduğunuz NFT’yi yapan kişi başka nasıl NFT yapmış? Satmış olduğu diğer NFT’lerin değeri ne?” gibi soruların cevaplarını da bünyesinde bulundurarak alıcı açısından daha güvenli bir yol inşa ediyor. Bu sistem NFT’nin daha kontrollü ve güvenilir alınıp satılmasını sağlıyor.
NFT NE İŞE YARAR?
NFT dendiğinde bazılarımızın aklında Metaverse geliyordur. Peki, NFT ne işe yarar? Metaverse ile ne ilgisi var?
Metaverse, sanal evren anlamına geliyor. Artırılmış gerçeklik gözlükleri sayesinde bağlanacağımız sanal evrende, görünümümüzün de önemi büyük hale gelecek. Dünyada ne kadar giyime özen gösteriyorsak sanal evrende de o denli önemli hale gelecek. Aslında bunun esintilerini oyun oynayan insanlardan da görebiliriz. Bazı insanlar düzenli olarak görünümünü değiştiriyor. Bunun yanında bulundukları ortamı da değiştirip, yenilemek ve geliştirmek için oyun oynuyorlar. Bir üst seviye ile gelen yenilikler, özellikler, yeni eşyalar…
Tıpkı oyun örneğinde bahsettiğimiz gibi Metaverse evreninde de yenilikler, değişiklikler isteyeceğiz. Bu isteklerime de NFT karşılayacak. Satın alacağımız, aldığımız NFT’yi bu evrende kullanabileceğiz.
Gelecekte Metaverse için kullanılacak NFT’yi sadece Metaverse penceresinden bakmak tabii ki doğru değil. Metaverse dışında da pek çok alanda kullanılacak.
Şu an nasıl ki bir yerden ev, arsa sahibi olmak önemliyse aynı şey sanal dünyada da geçerli hale gelecek. Örneğin; basit şekilde anlatırsak sanal dünyada satın aldığınız arsayı insanlar konser için kiralamak isteyebilir.
Sahip olduğunuz NFT’yi insanlar paylaşmak için sizin kararınızla belirli bir ücret de ödenmek zorunda kalabilir. Bu olayı telif hakkı olarak düşünebiliriz. Çünkü satın aldığınız NFT size ait olduğu biliniyor herkes tarafından görülebiliyor.
NFT’Yİ ÖZEL YAPAN ŞEY NE ?
Satın almış olduğunuz NFT blok zinciri sayesinde güvence altına alınır. Peki NFT’yi özel yapan şey ne?
Cevap, NFT’nin eşsiz ve değiştirilemez olmasında yatıyor. Dünyada sadece bir tane olabilir. Yani satın almış NFT size özeldir. Dünyada sadece sizde bulunacak. NFT’yi değerli kılan en önemli noktalardan biri de bu tek olması.
Blok zinciri teknoloji ile de size ait olduğu herkese tarafından görülür ve bilinir.
Dünyada az olan nadir bulunan veya tek olan şeyler değerini yükseltir. Örneğin; İspanyol ressam Pablo Picasso tarafından 1955 yılında yapılan Women of Algiers yani Cezayirli kadınlar eserinden bahsedersek… Bu tabloyu değerli kılan şeyin nedenleri; Picasso bu eseri bir daha yapamayacak. Başka insanlar da bu eseri yapıp ‘ne var bunda’ diyemez. Çünkü orijinalini Picasso yaptı. Ve bu, herkes tarafından bilinen bir bilgidir. Bu eşsiz eser 2015 yılında açık artırma rekoru kırılarak 179,3 milyon dolara satılmıştı.
Cezayirli Kadınlar tablosu gibi eşsiz diğer tabloların özel olmasının temel nedeni olarak eşsizlik diyebiliyoruz. NFT’yi özel yapan da aynı nedenden eşsizlik…
EN İYİ 5 NFT PLATFORMU
Nft’lerin ortaya çıkması ve popüler hale gelmesiyle NFT platformlarında da artış yaşandı ve hala yeni platformlar kurulmaya devam etmektedir. NFT’nin yapı taşı olarak görülen, En iyi 5 NFT platformunu derledik.
Binance,2017 yılında Çinli iş insanı Changpeng Zhao tarafından kurulmuştur. Zhao halen platformun yöneticiliğini yapmaktadır.
Binance ismi finans kelimesinin İngilizce karşılığı “Finance”den geliyor. Kurucusu Zhao, Binance’in bir bitcoin ve kripto para borsası olması sebebiyle ‘bitcoin’ ve ‘finance’ kelimesinden ilham alarak ismini Binance olarak açıklamıştı.
Başlangıçta Çin merkezli kurulan Binance, Çin’in kripto para yasağı getirmesinden ardından Malta’ya taşınmıştır.
CoinMarketCap’in verilerine göre 9 Haziran 2021 tarihinde Binance üzerinde yapılan işlemlerin hacmi 29 milyar 833 milyon dolar olarak kayıtlara geçmişti.
Nifty Gateway
2018 yılında Duncan ve Griffin Cock Foster tarafından kurulan Nifty Gateway, 2019 yılında yatırımcı şirketi Winklevoss gemini tarafından satın alınmıştır. Bu satın alınmayla şirket gelişmiş ve kendini daha farklı konumlandırmaya doğru gitmiştir.
NFT platformları arasında kendini farklı konumlandırmak isteyen Nifty Gateway, yüksek kaliteli NFT içeriği ile dikkat çekiyor.
Bu, platformda yalnızca yüksek kaliteli sanat eserlerin bulunması hedeflenmişt. Bu nedenle, NFT’nin platforma yüklenmesi, merkezi bir otorite tarafından kontrol edilmektedir.
Nifty Gateway, platforma özgü sınırlı sayıda dijital sanat koleksiyonları oluşturmak için sanatçılar ve markalarla iş birliği yapmaktadır.
Nifty Gateway, platformda hangi NFT’lerin yayınlanacağını seçme konusuna önem verdiği için Küratörler tarafından seçilen, analiz edilen eserleri platformda satışa sunuyor.
Sanatçılar, NFT’leri platformda yayınlamadan önce bir başvuru ve röportaj sürecinden geçmektedir. Bu, tüm sanat koleksiyonlarının en yüksek kalitede olmasını sağlamaktadır. Aynı zamanda da platformun birinci sınıf itibarının korunmasına yardımcı olmaktadır.
Nifty Gateway, 69 Milyon dolara satılan eseri ile tanınırlığını artıran, dijital sanatçı Beeple gibi geniş çapta takip edilen sanatçıların da eserlerinin satıldığı platformdur.
Opensea
Opensea, 2017’de girişimci ve teknoloji yöneticisi olan Devin Finzer ve Alex Atallah tarafından New York merkezli kurulmuştur. Blok zinciri tabanlı dijital varlıklar için merkezi olmayan bir pazar yeridir.
NFT platformları arasında hiç şüphesiz ki en bilinen ve en popüler olan platformlar arasında yer alır. En çok bilinmesinin sebebi olarak sosyal medya diyebiliriz. Örneğin; Youtube’da NFT platform aramasında en çok Opensea çıkmaktadır ve NFT alım satım videolarında da en çok kullanılan platformdur.
Platformun popüler olması ve herkes tarafından rahatlıkla kullanılır olması pazar hacmini oldukça büyütmüştür. Bu nedenlerden dolayı OpenSea şu an 170’nin üzerinde kategori ve 4 milyondan fazla item ile blok zinciri üzerindeki dijital varlıklar için en büyük pazar yeridir.
OpenSea’de bir dijital bir varlık alınıp satıldığında OpenSea %2,5 komisyon kesmektedir.
OpenSea dijital pazar yerini kullanabilmek için ilk olarak kripto para cüzdanı edinmeliyiz. Platform bunun için MetaMask (kripto para cüzdanı) linki vermektedir. Cüzdan hesabı oluşturduktan sonra siteye girip tek tık ile cüzdanla bağlayıp alım satım işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.
Rarible
NFT alış ve satış platformu olan Rarible de diğer platformlar gibi blok zinciri teknolojisini kullanmaktadır.
Rarible’de güvenle satış için sarı tık de mevcut. Hesabınızı doğruladığınızda, diğer sosyal medya hesaplarıyla bağlantı sağladığınızda Rarible ekipleri tarafından incelemeye alınır. Ardından profilinize sarı tık gelir. Ve NFT alıcıları hesabınızın gerçek kişi tarafından olduğunu ve daha güvenli olduğunu bilir ona göre satın alım yapar. Aslında NFT satmak için sarı tike ihtiyaç da yoktur.sadece daha güvenli hale geleceğinden NFT alıcıları tarafından tercih edilebilir.
Rarible, diğer platformlardan farklı olarak Ethereum ödemesi yapmadan NFT yapmanızı sağlayan bir platformdur. Yani Rarible’de diğer platformlardan farklı olarak başlangıçta bir ücret talep etmiyor. Bu ücretsiz sistemin adı “lazy minting”dir. Bazı satış yapmak isteyen kullanıcılar sırf bu sistemi için Rarible platformunu tercih etmektedir.
Diğer NFT platformlarından farklı olarak merkezi değildir akıllı sözleşme ile çalışmaktadır.
Lazy minting sistemi ile başlangıçta bir ücret almayan Rarible satış işlemi gerçekleştiğinde komisyon kesmektedir.
NFT alım satım işlemlerinde %2,5 komisyon hem satıcıdan hem de alıcıdan almaktadır.
Dolayısıyla herhangi bir NFT’nin alım satım işleminde alıcı ve satıcı %2,5 komisyon öderken Rarible ise toplamda %5 komisyon kazanmaktadır.
Dünyanın işlem hacmi bakımından en büyük kripto para alım satım platformudur.
Binance, 2020 yılında ise yeni bir rekor kırarak milyonlarca kullanıcının platforma üye olduğunu bildirdi.
Benzeri sitelere oranla kurumsal üye sayısının en çok olduğu sitedir. Bitcoin ve kripto para yatırımı yapmak isteyen şirketlerin bir kısmının Binance’e güvenerek üye olduğunu da söyleyebiliriz. Diğer sitelerden farklı olarak üye sayısındaki artışın sebebi dünya çapındaki yapmış olduğu pr çalışmalarının da etkili olduğu düşünülmekte.
Siteye olan ilginin somut örneği ise resmi sosyal medya hesapları diyebiliriz. Diğer sitelere oranla Binance’nin sosyal medya hesaplarında takipçi sayısı oldukça yüksektir.
SuperRare
SuperRare, 2017 yılında Charles Crain, Jonathan Perkins ve John Crain’in bir araya gelerek kurduğu bir NFT platformudur.
Sanatçılara NFT ile sanat eserleri oluşturma, takas etme ve ticaretini yapma imkânı sağlamaktadır. Bu yönüyle yeni nesil NFT eserlerinin alışverişinde genel kullanım sunmaktadır. diğer nft platformlarında olduğu gibi SuperRare platformu da Ethereum zincirinin altyapısını kullanmaktadır.
SuperRare, pek çok sanatçının eserini platformda barındırıyor ve eserleri satışa sunuyor. Sanatçılara yeni gelir kapıları açıyor.
SuperRare, diğer NFT platformlarından farklı olarak kendi kripto para birimi olan tokeni kullanmaktadır.
SuperRare platformu, kendi tokenı ile diğer sitelerden farkını ortaya koymaktadır. Platform işlemlerinde kullanılan yerel token ise Rare Coin olarak bilinir. Platformda yapılacak para gerektiren her türlü işlem için Rare Coin kullanılmaktadır. Sanatçılar sattıkları NFT’lerin ücretlerini de Rare Coin üzerinden almaktadırlar.
1 Rare Coin = ₺9,18
1 Rare Coin = $0,145146
SuperRare ayrıca Kid Nimbus gibi sanatçılara kendi özel akıllı sözleşmelerini sunan “Series”i de hayata geçirdi. 2020 yılında SuperRare 208 milyon dolarlık satışlar gerçekleştirmişti.
Series ile güncellenen platform, kullanıcılara herhangi bir sanat eserine dair tarih, köken gibi bilgileri kimse tarafından denetlenemeyen ve erişilemeyen sistem tarafından izleme imkânı sağlamaktadır.
